Newyddion

Cynhadledd ar-lein y CIOL – 21.03.2024.

Adroddiad gan Nia Davies, cwmni Nico o Gynhadledd ar-lein y CIOL.

Diolch i’r Gymdeithas am gael treulio diwrnod difyr yn gwrando ar arbenigwyr iaith a chyfieithu o bob maes ac o bob cwr o’r byd yng nghynhadledd ar-lein y CIOL. Cawn ein hannog gan y Gymdeithas i fanteisio ar bob cyfle i ehangu ein profiadau proffesiynol a buaswn yn annog unrhyw un i gymryd cip ar y cyfleoedd datblygiad proffesiynol mae’r CIOL yn eu cynnig gydol y flwyddyn.

Er mai cynhadledd ar-lein oedd hi doedd hi ddim yn drwm o gwbl, gyda 6 sesiwn amrywiol. Roedd thema gyffredin gyda sawl un o’r siaradwyr yn canolbwyntio ar y datblygiadau mewn technoleg a phwysigrwydd parhau i ddysgu a datblygu ein dealltwriaeth o dechnoleg a sut gallai fod o fudd i ni yn ein gwaith.

Maha El-Metwally oedd yn agor y gynhadledd gan drafod yr heriau cyfoes a’r angen i barhau i ddysgu am ddatblygiadau newydd mewn technoleg a sicrhau bod llais cyfieithwyr yn cael eu clywed wrth i dechnoleg ddatblygu. Rhaid peidio â bod ofn cysylltu â’r cwmnïau mawrion i egluro sut gallen nhw wneud bywyd yn haws i gyfieithwyr medde hi!

Cawsom flas ar yrfa Guilia Lucania sy’n arbenigo mewn cyfieithu a llunio testun marchnata yn ymwneud â’r diwydiant bwyd a diod ac roedd hi’n sôn am bwysigrwydd deall cyd-destun diwylliannol yr hyn rydyn ni’n ei gyfieithu, yr angen i ddarllen yn eang a blasu digon o fwyd a gwin wrth gwrs.

Eglurodd Michelle Sheehan sut roedd hi’n denu myfyrwyr at ieithyddiaeth wrth i niferoedd sy’n astudio ieithoedd barhau i ostwng a Bozena Pajak wedyn yn egluro’r wyddoniaeth y tu ôl i ddysgu ieithoedd ar Duolingo. (Fe gadarnhaodd hi nad oedd bwriad diweddaru’r Gymraeg, dim ond cynnal beth oedd yno’n barod, a bod eu pwyslais nhw ar gynyddu’r ddarpariaeth Saesneg...).

Soniodd Adam Wooten am y llu o yrfaoedd oedd ynghlwm â ieithoedd gan nodi bod y gwasanaethau rydyn ni’n eu cynnig yn anweledig o ran eu natur, felly mae angen mwy o farchnata ymhlith gwasanaethau gyrfaoedd i ddenu myfyrwyr at y grefft. Amlinellodd y newidiadau ar y gorwel gan ddweud mai ni oedd yn y lle gorau i fynd i’r afael â nhw oherwydd ein bod ni’n ddiwydiant sy’n barod i ddysgu ac ymateb.

I gloi, cawsom wledd o hen eiriau anghofiedig gan Susie Dent (Dictionary Corner ar Countdown) wnaeth ein tywys ni drwy ei hoff eiriau sy’n gysylltiedig â theimladau ac emosiwn, gan gyfeirio at y ffaith bod y sawl sy’n gallu mynegi eu hemosiynau yn huawdl yn iachach ac yn hapusach eu byd.

Mae cynadleddau fel hyn a’r datblygiad proffesiynol parhaus sy’n bosib yn werthfawr iawn wrth i’r tirlun newid o flwyddyn o flwyddyn. Recordiwyd y sesiynau hyn ac maent ar gael i aelodau CIOL ar eu gwefan.

Nia Davies, cwmni Nico

Enillydd Gwobr Wil Petherbridge

Llongyfarchiadau i Nia Morus-Lovelock enillydd gwobr Wil Petherbridge y Gymdeithas eleni.

Mae Gwobr Goffa Wil Petherbridge, sydd er cof am gyn-ysgrifennydd y Gymdeithas ac arloeswr ym myd cyfieithu yng Nghymru - yn cael ei ddyfarnu gan Brif Arholwr y Gymdeithas i’r ymgeisydd mwyaf addawol yn arholiadau Aelodaeth Sylfaenol, cyfieithu i’r Gymraeg.

Mae Nia, enillydd eleni, yn gweithio i gwmni Bla yn Llangefni. Dywed Nia “'Yn enedigol o Ynys Môn, gweithiais fel athrawes gynradd yn ne Cymru am ddeng mlynedd, yn gyntaf ym Mhontypridd ac yna'r Bari, cyn symud yn ôl i Ynys Môn yn 2002, lle bûm yn gweithio fel athrawes lanw. Gyda'm bryd ar yrfa gyfieithu ers rhai blynyddoedd, cefais swydd gyda chwmni cyfieithu Bla yn 2021 ac rwyf newydd gael fy mhenodi'n Uwch-gyfieithydd yno. Mae gen i ddwy ferch, Grug sy'n 22 ac Annes sy'n 15.”

Gwobrau Berwyn a Wil Petherbridge

Yn dilyn arholiadau’r Gymdeithas mis Hydref, rydym yn falch o gyhoeddi fod Nia Morus Lovelock ac Owain Rogers wedi ennill gwobrau Wil Petherbridge a Berwyn.

Mae Gwobr Goffa Wil Petherbridge, sydd er cof am gyn-ysgrifennydd y Gymdeithas ac arloeswr ym myd cyfieithu yng Nghymru - yn cael ei ddyfarnu gan Brif Arholwr y Gymdeithas i’r ymgeisydd mwyaf addawol am Aelodaeth Sylfaenol am gyfieithu i’r Gymraeg.

Enillydd eleni yw Nia Morus Lovelock sy’n gweithio i gwmni Bla yn Llangefni. Dywed Nia “'Yn enedigol o Ynys Môn, gweithiais fel athrawes gynradd yn ne Cymru am ddeng mlynedd, yn gyntaf ym Mhontypridd ac yna'r Bari, cyn symud yn ôl i Ynys Môn yn 2002, lle bûm yn gweithio fel athrawes lanw. Gyda'm bryd ar yrfa gyfieithu ers rhai blynyddoedd, cefais swydd gyda chwmni cyfieithu Pla yn 2021 ac rwyf newydd gael fy mhenodi'n Uwch-gyfieithydd yno. Mae gen i ddwy ferch, Grug sy'n 22 ac Annes sy'n 15.”

Mae Gwobr Berwyn sy’n cydnabod cyfraniad aruthrol Berwyn Prys Jones, a fu’n Gadeirydd y Gymdeithas am dros chwarter canrif – yn cael ei ddyfarnu gan Brif Arholwr y Gymdeithas i’r ymgeisydd mwyaf addawol am Aelodaeth Sylfaenol, cyfieithu i’r Saesneg.

Enillydd eleni yw Owain Rogers sy’n byw a gweithio yng Nghaerdydd.

Mae’r ddau yn cael gwobr ariannol o £150 ac yn cael mynychu 1 e-weithdy cyfieithu ar y lefel Gyflawn (gwerth £45) am ddim.

Llofnodi cytundeb gyda'r ATC

Mae Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru (CCC) a'r Association of Translation Companies (ATC) wedi llofnodi memorandwm o ddealltwriaeth sy'n ymrwymo'r ddau gorff i gydweithio er budd y ddwy gymdeithas.

Mae’r Association of Translation Companies (ATC) yn gymdeithas fasnach sy'n cynrychioli buddiannau cwmnïau gwasanaeth iaith yn y DU ac yn rhyngwladol. Dyma'r prif lais i gwmnïau sy'n gweithredu yn niwydiant gwasanaethau iaith y DU.

Dywedodd Manon Cadwaladr, Cadeirydd CCC "Rwy'n falch iawn o weld Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru a'r ATC yn cytuno i weithio'n agosach. Mae'r ddwy gymdeithas yn bwysig i'r sector yn gyffredinol ac i mi'n bersonol, gan fy mod yn aelod o'r ddwy. Mae'r cytundeb hwn yn uno dwy elfen bwysig o'r diwydiant gwasanaethau iaith ac rwy'n edrych ymlaen at berthynas gynhyrchiol sy’n datblygu dros y blynyddoedd nesaf."

Dywedodd Ruth Partington, Cadeirydd yr ATC "Mae'r Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth hwn rhwng yr ATC a Chymdeithas Cyfieithwyr Cymru yn cynnig posibiliadau ar gyfer cydweithio ar draws amrywiaeth o bynciau, gweithgareddau a mentrau yn y diwydiant gwasanaethau iaith. Mae gan Gymru sector cyfieithu a dehongli ffyniannus, yn fasnachol a sefydliadol, ac rydym yn falch iawn o fod yn gweithio gyda CCC ar brosiectau ar y cyd at y dyfodol."

Roedd y ddwy gymdeithas yn rhan o bapur gwyn diweddar ar y materion sy'n wynebu caffael a darparu gwasanaethau iaith yn y sector cyhoeddus*. Gallai cydweithredu pellach rhwng y pleidiau arwain at ddatblygu polisi ar y cyd, digwyddiadau, cysylltiadau cyhoeddus a marchnata, a chyflwyniadau i lywodraethau.

Wil Petherbridge and Berwyn Awards.

Following the Society’s exams in October, we’re pleased to announce that Nia Morus Lovelock and Owain Rogers have won the Wil Petherbridge and Berwyn awards.

The Wil Petherbridge Memorial Award, in memory of the Society's former secretary and a pioneer in translation in Wales - is awarded by the Society's Chief Examiner to the most promising candidate for Basic Membership for translation into Welsh.

This year's winner is Nia Morus Lovelock who works for Bla in Llangefni. Nia says "'Born in Anglesey, I worked as a primary teacher in south Wales for ten years, first in Pontypridd and then Barry, before moving back to Anglesey in 2002, where I worked as a supply teacher. Having wanted to be a translator for some years, I got a job with Bla translation in 2021 and have just been appointed as a Senior Translator there. I have two daughters, Grug who is 22 and Annes who is 15."

The Berwyn Award which recognises the immense contribution of Berwyn Prys Jones, who was Chairman of the Society for over a quarter of a century – is awarded by the Society's Chief Examiner to the most promising candidate for Basic Membership, for translation into English.

This year's winner is Owain Rogers who lives and works in Cardiff.

Both receive a cash prize of £150 and can attend 1 translation e-workshop at the Full level (worth £45) for free.

Darlith Goffa Hedley Gibbard 2023

Ym mhabell y Cymdeithasau ar faes Eisteddfod Llŷn ac Eifionydd, Meinir Pierce Jones oedd yn traddodi darlith goffa Hedley Gibbard.

Yn ei sylwadau agoriadol wrth gyflwyno Meinir, fe gydymdeimlodd Prif Swyddog y Gymdeithas, Gwyn Williams, a theulu’r diweddar Hedley Gibbard ar farwolaeth Mair, gweddw Hedley. Roedd Mair wedi bod yn gefnogwr brwd a selog i’r ddarlith a bydd yn chwith mawr hebddi.

Testun darlith Meinir oedd “Y Gymraeg yn y nofel ‘Capten’”. Meinir enillodd Gwobr Goffa Daniel Owen yn Nhregaron 2022 am ei nofel yn olrhain hanes Elin a John Jones, Glan Deufor ym Mhen Llŷn ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg.
Yn ystod y ddarlith fe gafodd y gynulleidfa wybod cymaint yr oedd Meinir wedi pwyso ar atgofion ei phlentyndod, a geiriau ac ymadroddion pobl Nefyn a’r cylch wrth ysgrifennu’r nofel. Ond hefyd fe fanylodd Meinir ar yr holl waith ymchwil yr oedd hi wedi ei wneud, o ddarllen cyfnodolion yr amser i hunangofiannau capteiniaid llong lleol, er mwyn gwneud yn siŵr bod yr iaith, a’r termau yr oedd hi’n ei defnyddio, yn gywir ac yn taro deuddeg.

Fe gafodd y gynulleidfa wledd i’r glust wrth i Meinir ddarllen pytiau o’i nofel a hefyd mewnwelediad i’r gwaith ymchwil sylweddoli oedd yn sail i’w llwyddiant.

Enillwyr ein gwobrau yn 2022

Ein llongyfarchiadau i enillwyr gwobrau’r Gymdeithas yn 2022 ar sail llwyddiant yn yr Arholiadau Aelodaeth Testun.

Enillwyr Gwobr Goffa Wil Petherbridge oedd Morgan Owen, cyfieithydd yn yr Asiantaeth Safonau Bwyd ar y pryd ond sydd bellach yn aelod o staff Geiriadur Prifysgol Cymru, Jennifer Needs, cyfieithydd yng Nghyllid a Thollau EF, a Lois Roberts-Jones, cyfieithydd yn Cymen.

Cyflwynir Gwobr Goffa Wil Petherbridge er cof am gyn-Ysgrifennydd y Gymdeithas ac arloeswr ym myd cyfieithu yng Nghymru. Caiff ei rhoi i’r ymgeisydd mwyaf addawol am Aelodaeth Sylfaenol, cyfieithu i’r Gymraeg.

Enillwyr Gwobr Berwyn oedd Siôn Pennant Tomos, cyfieithydd yn Cymen ac Einir Lois Jones, athrawes sy’n ystyried gyrfa fel cyfieithydd.

Cyflwynir Gwobr Berwyn gan Gymdeithas Cyfieithwyr Cymru i’r ymgeisydd mwyaf addawol am Aelodaeth Sylfaenol, cyfieithu i’r Saesneg. Mae’n anrhydeddu Berwyn Prys Jones a fu’n Gadeirydd y Gymdeithas am fwy na chwarter canrif ac yn arweinydd ysbrydoledig ar fyd cyfieithu yng Nghymru.

Wedi i ni fod yn fwy hyblyg wrth gynnig y gwobrau eleni oherwydd na chynhaliwyd arholiadau Sylfaenol ers Hydref 2019, byddwn yn dychwelyd i’r drefn arferol yn 2023 o ddyfarnu’r gwobrau hyn ar sail y ddwy rownd o arholiadau a gaiff eu cynnal yn ystod y flwyddyn (yn Ebrill a Hydref).

Adroddiad Blynyddol 2021-22

Mae Adroddiad Blynyddol 2021-22 yn dangos i’r Gymdeithas lwyddo i barhau i ymateb i anghenion ei haelodau, yn ogystal â chyflawni’r gwaith beunyddiol o weinyddu a threfnu gweithgareddau’r Gymdeithas. Bu’n flwyddyn o ddod yn ôl i normalrwydd yn araf deg bach wrth i ni allu cynnal rhai o’n gweithgareddau creiddiol: yr Arholiadau Aelodaeth Testun yn Hydref 2021 (er ar y lefel Gyflawn yn unig) a gweithdai ar ddiwedd y flwyddyn (pob un yn rhithwir).

Cawsom hefyd y pleser o groesawu Manon Cadwaladr yn Gadeirydd newydd y Gymdeithas. Mae Manon wedi bod yn gyfieithydd ac yn gyfieithydd ar y pryd ers dros ugain mlynedd. Mae hi’n un o gyfarwyddwyr cwmni cyfieithu Cymen, Caernarfon.

Mae Manon yn ymwybodol o’r rôl bwysig a chyffrous sydd gan y Gymdeithas o’i blaen yn codi statws y proffesiwn cyfieithu. Yn benodol gwêl yr angen i ddenu rhagor o gyfieithwyr i ddod yn aelodau o’r Gymdeithas, pwysigrwydd hyfforddiant i gyfieithwyr yn gyffredinol, a’r broblem a achosir gan y diffyg pobol sy’n ymuno â’r proffesiwn. Wrth gydnabod fod cyfieithwyr a chyfieithwyr ar y pryd yn gwneud gwaith andros o anodd wrth hybu a hwyluso defnyddio’r Gymraeg, pwysleisiodd yr angen i bawb ddod at ei gilydd a chydweithio er mwyn dod o hyd i’r atebion, helpu’n gilydd fel cyfieithwyr, a chodi statws y proffesiwn.

Ariannwyd y Gymdeithas yn rhannol gan Lywodraeth Cymru yn 2021-22. Rydym yn ddiolchgar iawn am y gefnogaeth honno a’n galluogodd i gyflawni’r gwaith pwysig a gaiff ei amlinellu yn yr adroddiad.

Y cynllun Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol: ysgoloriaeth y Gymdeithas

Unwaith eto eleni fe fydd y Gymdeithas yn cynnig ysgoloriaeth o hyd at £1,000 i fyfyriwr neu fyfyrwyr a gaiff eu derbyn i ddilyn y cynllun Astudiaethau Cyfieithu Proffesiynol ym Mhrifysgol Aberystwyth. Rhoddir blaenoriaeth i fyfyrwyr sy’n dilyn y Diploma neu’r MA, p’un ai fydd hynny yn amser llawn neu’n rhan-amser. Fel rhan o’r cais am ysgoloriaeth eleni, bydd disgwyl i ymgeiswyr gyfieithu darn prawf.

Y dyddiad cau i gyflwyno cais am ysgoloriaeth y Gymdeithas yw 5 Medi 2022.

Mae'r cyfarwyddiadau a'r darn i'w gyfieithu i'w cael yn y pecyn gwybodaeth.

Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion

Darlith Goffa Hedley Gibbard

Cynhelir darlith flynyddol Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru yn Cymdeithasau 1, ddydd Iau, 4 Awst 2022, am hanner dydd.

‘Yn y dechreuad ...’ yw’r teitl a Mary Jones yw’r darlithydd. Roedd Mary’n un o’r cyfieithwyr cyntaf i weithio yn uned gyfieithu’r Swyddfa Gymreig yn y 60au dan arweiniad Moc Rogers, Ffair-rhos, ac yn y ddarlith bydd yn hel atgofion am ddyddiau cynnar cyfieithu.

Cynhaliwyd darlith flynyddol Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru oddi ar 2002 i goffáu Hedley Gibbard (1936-2001) fel gwerthfawrogiad o’i gyfraniad a’i waith arloesol ym maes cyfieithu Cymraeg<>Saesneg yng Nghymru.

Bydd y Gymdeithas hefyd yn ymwneud â thri digwyddiad arall yn yr Eisteddfod, pob un ohonynt ar stondin Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant.

• Prynhawn dydd Mercher am 3pm caiff yr Her Gyfieithu a chyfieithu llenyddol rhyngwladol yn y Gymru gyfoes ei ddathlu. Bu’r gystadleuaeth hon yn mynd ers 2009 a thyfodd i fod yn gystadleuaeth gyfieithu llenyddol bwysig. Bydd yn cynnwys arddangosfa o sawl Ffon yr Her Gyfieithu a roddwyd i enillwyr y gystadleuaeth. Bu’r Gymdeithas yn noddi Ffon yr Her Gyfieithu ers 2011 ac wrth wneud hynny bu’n fraint cael cydnabod gwaith crefftus Elis Gwyn wrth iddo naddu’r wobr unigryw hon o ddarn o goedyn o gyffiniau Llanystumdwy.

• Fore dydd Iau am 11am bydd Manon Cadwaladr, Cadeirydd y Gymdeithas, yn sgwrsio â Ben Screen am ei gyfrol Sylfeini Cyfieithu Testun a gyhoeddwyd diwedd 2021 gan Wasg Prifysgol Cymru.

• Yna am 2pm ddydd Iau bydd cyfle i longyfarch Sioned Pugh, Ffion Parrington ac Amy Mason ar ennill gwobr y Gymdeithas i fyfyrwyr mwyaf addawol Tystysgrif Ôl-raddedig mewn Cyfieithu ar y Pryd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant. Bydd y digwyddiad hefyd yn gyfle i hyrwyddo’r Dystysgrif hon a ddisgrifiwyd gan y tair fel profiad gwych

Ni fydd gan y Gymdeithas stondin ar faes yr Eisteddfod eleni.